Modelos Climáticos nisqa

CMIP6 nisqa

Hamuq escenarios nisqakunata qawarinapaq, pachapa variabilidad nisqa achka modelo nisqa marco nisqapi, chaynallataq pacha tikraypa impaktunkunata hamutanapaqpas, conjunto mulit-modelo CMIP6 (proyecto de intercomparación modelo acoplado) nisqawanmi ruwakun. CMIP nisqaqa “hatun programam, ñawpaqman puririchinapaq modelokuna ruwayta, hinallataq Pachamamapa sistemanmanta cientifico hamutaytapas” (WCRP-Climate) Programa Mundial de Investigación Climática (WCRP) nisqapa Grupo de Trabajo de Modelado Acoplado (WGCM) nisqapa. Chayqa 30 masnin huñukunam teqsimuyuntinpi yanapakun, 21 proyectos de intercomparación modelo nisqakunam allinpaq hapisqa karqa, chay programapa Gran Desafíos del Programa Mundial de Investigación Climática nisqawan, chaynallataq CMIP6 nisqapa ciencia fundamental nisqa tapukuyninkunawanpas. Chay simulaciones modelo nisqapas chaninchasqañam kanku evaluaciones internacionales de clima nisqapipas, rimanakuykunapipas, chaynam IPCC nisqapa evaluacionninpa willakuyninkunapipas.


CMIP nisqahmi qun huk conjunto estándar nisqa simulaciones de modelo climático nisqamanta, chaymi científicamente y colectivamente analizakunman allpapa sistema nisqapa kutichisqanman hina forzado nisqaman, chay sesgos sistematico modelo nisqaman hina chaynallataq variabilidad climática interna nisqaman, predecibilidad nisqaman chaymanta incertidumbre nisqaman hina escenarios nisqapi. Chayraykum chay proyectoqa protocolos experimentales comunes, forzados y salida nisqakunata riqsichin (Eyring et al., 2016).

ISIMIP3b

Webportal ClimateImpactsOnline nisqapahqa Proyecto Intercomparación Modelo de Impacto Intersectorial (ISIMIP) nisqamanta ISIMIP3b clima input nisqa willakuymi sesgo-ajustado nisqawan ruwasqa karqa. Willayta huñupiqa GCM nisqa ñawpaq willakuymi kachkan, CMIP6 waqaychasqamanta hurqusqa. Corrección de sesgo nisqapaq, estadístico reducción nisqapaqpas ISIMIP3BASD nisqawan W5E5 v2.0. nisqawanmi churasqa karqa (Lange, 2019a, 2020). Condiciones preindustriales (1601-1849), histórico (1850-2014) y futuro (2015-2100) nisqakunan qosqa kanku chay CMIP6 nisqapa lluqsiyninwan chay chikan modelokunamanta. ISIMIP3b kaqpi CMIP6 escenarios llamk’achisqankuqa kayhina kanku: Experimento de control preindustrial (piControl), histórico, ssp126 (SSP1-RCP2.6), ssp370 (SSP3-RCP7) chanta ssp585 (SSP5-RCP8.5). Variables nisqa hinaqa ISIMIP3b nisqapiqa tarikunmi humedad relativa de superficie cercana, humedad específica de superficie nisqa, wayrapa ritmin, sapa punchaw máxima temperatura, sapa punchaw temperatura media, sapa punchaw temperatura mínima, radiación larga ola downwelling, radiación de corta ola downwelling, rit’i, hawa wayrapa presión chaymanta llapan paray.

ISIMMIP3b nisqa willakuyqa kay modelokunatam churan:

Qatina Tupana
GFDL-ESM4 nisqa GFDL, 1999.
ISIMIP yaykuchiy willakuy GFDL-ESM4
IPSL-CM6A-LR nisqa IPSL, 1999 watapi.
ISIMIP yaykuchiy willay IPSL-CM6A-LR
MPI-ESM1-2-HR nisqa Max-Planck-Institut für nisqa yachay wasi, 1999 watapi.
ISIMIP yaykuchiy willakuy MPI-ESM1-2-HR
RMN-ESM2-0 nisqawan Max-Planck-Institutu, 1999 watapi.
ISIMIP yaykuchiy willakuy MRI-ESM2-0
UKESM1-0-LL nisqa UKESM, 1999 watapi.
ISIMIP yaykuchiy willakuy UKESM1-0-LL

Modelos en detalle

GDFL-ESM4 nisqa

Chay modelo climático nisqa, chaymi proyecto CMIP6 nisqapi kachkan, chaymi 2018 watapi lluqsirqa, chaypim kachkan:
"aerosol: interactivo (aerosol indirecto efectotawan), atmos: GFDL-AM4.1 (Cubed-esfera (c96) - 1 grado nominal resolución horizontal; 360 x 180 longitud/latitud; 49 niveles; alto nivel 1 Pa), atmosChem: GFDL-ATMCHEM4.1 (hunt'asqa wayra pacha qumiku), allpa: GFDL-LM4.1 (allpamanta modelo musuq modelo dinámica vegetal nisqawan yurakunapa edadninwan alturanpa estructuranwan chaynallataq allpa microbiokunawanpas explícito tratamientowan, sapa punchaw ninawan, tarpuykunawan, pastowan, michina azulejokunawan ima), landIce: GFDL-LM4.1, mamaqucha: GFDL-OM4p5 (GFDL-MOM6, kimsa polares - nominal 0,5 deg; 720 x 576 longitud/latitud 75 niveles; 5 rakhu categoría nisqakuna), transferencia radiativa nisqawan, C-red nisqawan ima dinámica nisqa MOM6 nisqawan tupachisqa kananpaq : 100 km, allpa: 100 km, allpaHielo: 100 km, mama qucha: 50 km, ocnBgchem: 50 km, mama quchaHielo: 50 km."
Pukyu: CMIP6.CMIP.IPSL.IPSL-CM6A-LR nisqamanta


IPSL-CM6A-LR nisqa

IPSL-CM6A-LR climático nisqa modelo nisqa 2017 watapi lluqsisqa, chaymantapas CMIP nisqa proyectopa hukninmi. Chay modelo nisqapiqa kay componentes nisqakunam kachkan: "atmos: LMDZ (NPv6, N96; 144 x 143 longitud/latitud; 79 niveles; alto nivel 80000 m), allpa: ORCHIDEE (v2.0, Modo Yaku/Carbono/Energía), mama qucha: NEMO." -OPA (eORCA1.3, tripolar ñawpaqta 1deg; 362 x 332 longitud/latitud nisqa 75 patakunapi celda de rejilla 0-2 m), ocnBgchem: NEMO-PISCES, seaIce: NEMO-LIM3 nisqa modeloqa Institut Pierre Simon Laplace, Paris 75252, Francia (IPSL) nisqawanmi puririchisqa karqan : atmos: 250 km, allpa: 250 km, mama qucha: 100 km, ocnBgchem: 100 km, mamaquchaHielo: 100 km."
Pukyu: CMIP6.CMIP.IPSL.IPSL-CM6A-LR nisqamanta


MPI-ESM1-2-HR nisqa

Chay MPI-ESM nisqahmi ruwakun chay modelos de circulacin general acopladas nisqa wayra pachapaq, mamaquchapaqpas, ECHAM6 (espectral T127; 384 x 192 longitud/latitud; 95 niveles; alto nivel 0,01 hPa) chaymanta MPIOM (tripolar TP04, yaqa 0,4deg; 802 x 404 longitud/latitud nisqa; 40 niveles; Max Planck Instituto de Meteorología, Hamburgo 20146, Alimanya (MPI-M) nisqap purichisqanmi, nativo nominal nisqa resolucionkunapi: "aerosol: 100 km, atmos: 100 km, allpa: 100 km, allpaIce: mana, mama qucha: 50 km, ocnBgchem: 50 km, mama quchaHielo: 50 km."
Pukyu: CMIP6.AltoResMIP.MPI-M.MPI-ESM1-2-HR


RMN-ESM2-0 nisqawan

Kay modelo MRI-ESM2.0 2017 watapi lluqsirqa, Instituto de Investigación Meteorológica, Tsukuba, Ibaraki 305-0052, Japón (MRI) nisqawan purichisqa. Kay componentes nisqakunatam churan: "aerosol: MASINGAR mk2r4 (TL95; 192 x 96 longitud/latitud; 80 niveles; alto nivel 0,01 hPa), atmos: MRI-AGCM3.5 (TL159; 320 x 160 longitud/latitud; 80 niveles; pata pata 0,01 hPa), atmosChem: MRI-CCM2.1 (T42; 128 x 64 longitud/latitud; 80 patakuna; pata pata 0,01 hPa), allpa: HAL 1.0, mama qucha: MRI.COM4.4 (tripolar ñawpaqta 0,5 deg latitud/1 deg longitudwan refinamiento meridional urayman 0,3 deg nisqakama 10 grados norte y sur nisqapi ecuador 360 x 364 longitud/latitud 0-2 m), ocnBgchem: MRI.COM4.4, lamar quchapi hielo: MRI.COM4.4 , atmos: 100 km, atmosChem: 250 km, allpa: 100 km, mama qucha: 100 km, ocnBgchem: 100 km, mama quchaHielo: 100 km."
Pukyu: CMIP6.CMIP.MRI.MRI-ESM2-0 nisqamanta


IPSL-CM6A-LR nisqa

UKESM1qa NEMO mamaquchapa ruwayninmanta chaymanta CICE mamaqucha-hielomanta, chaynallataq JULES allpa patamanta ruwasqamanta, TRIFFID dinámica nisqa yurakunawan. Chaymantapas, chay modeloqa simulakunmi química atmosférica nisqawan aerosoles nisqawan UKCA nisqawan, biogeoquímica marina nisqawan MEDUSA nisqawan chaymanta hielo-chapas dinámicas nisqawan modelo BISICLES nisqawan.
Pukyu: UKESM


Pukyukuna:

Eyring, V., S. Bony, G. A. Meehl, CA Senior, B. Stevens, R. J. Stouffer, K. E. Taylor, 2016: Proyecto de Intercomparación Modelo Acoplado Fase 6(CMIP6) experimental diseñomanta hinaspa organizacionmanta qawariy. Desarrollo Modelo Geocientífico, 9, 1937−1958, https://doi.org/10.5194/gmd-9-1937-2016.
Lange, S.: Tendencia-waqaychaq sesgo allichay chaymanta estadística pisiyachiy ISIMIP3BASD (v1.0), Desarrollo Modelo Geocientífico, 12, 3055–3070, https://doi.org/10.5194/gmd-12-3055-2019, 2019a .
Lange, S.: ISIMIP3BASD v2.4.1, 2020 watapi, 2020 watapi.
ISIMIP3b
WGCM CMIP6 nisqa